Talen til fylkesordførar og minneord for Sigurd Erlend Reksnes

Talen til fylkestinget

Gode vestlandsting, «det er tiår der ingenting skjer, og veker der tiår skjer», er eit mykje brukt sitat i det siste. Eg inviterer generaldebatten til å gje signal på kva og korleis me prioriterer i dei urolege tidene som kom så raskt. For fem år sidan då pandemien trefte, tok me vellukka grep. Kva no, for handelskrig og territoriale skremsel er annleis. Kva må me snu oss kjapt om på, og kva skal me eventuelt styrkja og stå fast ved? Eg dreg opp nokre problemstillingar sjølv, og imøteser som vanleg kva de bringar fram.

Først eit positivt utsyn: Vestland har neppe nokon gong tidlegare hatt høgare verdiskaping i næringslivet enn dei siste åra. Det går så det grin, og me har rekordlåg arbeidsløyse. Petroleumsindustrien med beslekta bransjar og leverandørindustri, maritim sektor, fisk og sjømat har rekordomsetnad. Landbruk, skogbruk, reiseliv og smelteverka våre susar av garde. Unntaket er først og fremst bygg og anlegg, særleg mot privat sektor. Den største utfordringa er at me manglar hender og hjernar i arbeid, for også offentleg sektor har rekordhøg sysselsetjing. Dermed er det ekstra viktig med innsats mot utanforskap i skule og arbeidsliv.

I tillegg er eg sterkt uroleg for mangelen på nettkapasitet, og energiutbygging. Lang sakshandsamingstid er ei hovudutfordring. Kan fylkeskommunen ta konsesjonssakene på småkraft, like godt som me gjer det på oppdrettsanlegg?

Vestland fylke er inntektssida i nasjonalrekneskapen, og poenget med denne oppramsinga er at eg meiner me må vera særleg aktive i høve arbeidslivet i Vestland med tollmurar og handelskrig. Fylket må vera framme i skoa og agera raskt og rett saman med våre medspelarar.

Me feirar 80 år med fred, men feiringa vert annleis enn me lenge har trudd. No er det beredskap, proteksjonisme og opprusting igjen. Korleis er me gode folkevalde og tilsette for samfunnsoppdraget vårt no?

Eg kallar på leiarane i Europa om å ikkje utfordra artikkel 3, 5 og 10 i NATO, for eg trur ikkje USA vil gjera det heller, men me må ikkje fyra opp situasjonen, og kanskje treng me ein større debatt om NATO. For Vestland er NATO kjempeviktig, for der er Storbritannia og Canada med, me har felles nordområdeinteresser med dei.

Eg kallar på leiarane i Europa og Norge om at dette ikkje er tida til å verken bruka ressursane på å forhandla om EU-medlemsskap, eller å seia opp EØS-avtalen. Tida no er å stå opp for dei avtalane me har. EØS har sitt demokratiske underskot, men marknadstilgangen til EU er heilt avgjerande for Vestland. No må me stå saman, og utnytta dei avtalane me har til det beste.

I fylket er me ein del som samtalar om å gå nærare inn i forsvarstematikk i fylket. Marinen skal investera ufattelege 1200 MRD på Haakonsvern, kor mykje fokus har næringslivet på å ta del i dette? Kva forsvarspolitiske utfordringar og moglegheiter ser me i Vestland?

Eg ber om fylkestinget si støtte til at fylkesordførar tek leiarskap for å arbeida fram etablering av forsvarsforum i Vestland, dels etter modell frå Trøndelag, men skreddarsyast vårt fokus, der sjøforsvaret veg tyngst. Eit nettverk skal sjølvsagt forankrast politisk, men me bør koma raskt i gang med å utforska landskapet. Så understrekar eg at dette ikkje skal konkurrera med fylkesberedskapsrådet, leia av Statsforvaltar, og der fylkesdirektør er medlem.

Over 60 prosent av elevane har søkt yrkesfagleg utdanning til hausten. Det er flott, men gjev oss utfordringar. Yrkesfag-suksess krev læreplassar. Eg ser også nokre nye utfordringar:

På grunn av forsvar og beredskap må me auka maritim utdanning. Helsesektoren manglar særleg helsefagarbeidarar, korleis hindra flukta frå helsefag via påbygg til sjukepleie når det er helsefagarbeidarar som manglar mest. Auken i yrkesfag gjer at me tek fleire lærekrefter ut av privat sektor, og det driv lønsnivået oppover, noko som saman med halvparten så store grupper som på studiespesialisering utfordrar økonomien vår i utdanningssektoren.

Så vil eg utfordra tenkinga om infrastruktur og ekstremvêr. To gonger på to månader har ekstremvêr skadd fylkesvegane våre kolossalt. Dette er ein ny normal, som vil føra til langt dyrare nye veganlegg, men også at me tenkjer annleis rundt førebygging og reparasjon av eksisterande infrastruktur. Kvifor høyrer ikkje vêrgudane på NVE? For dei har jo i mange år sagt at Storelva bru i Innvik må rivast, og det må byggjast ny, høgare bru med tilhøyrande system for nære 100 millionar kroner pga. ekstremvêr. Brua står enno, og ingen flaum har skadd Innvik, men Edna bru i Ullensvang og Feios bru vart skadd, sjølv om ikkje NVE prioriterte desse først. Er ikkje NVE Gud likevel. Dei skulle jo vita, nei ingen veit kvar uvêret råkar. Dermed er poenget mitt at me har ikkje råd til å byggja så mykje ny infrastruktur, som me trudde me hadde råd og kapasitet til for få år sidan.

Ein kikk i elvegjølet under brua i Innvik viste meg at det er fullt av rullestein samla opp gjennom 70 år. Den mest rasjonelle løysinga der som elles er å la ei gravemaskin fjerna mengder av stein og få like djupt elvefar som då brua var bygd. Der har jo aldri vore reinska i alt som har kome til. Det er fullt.

Me må endra tankesettet frå tida då forsvarsbudsjetta var det halve av i dag, og ekstremvêr var noko som kom behageleg langt inn i framtida. Eg meiner Vestland bør utfordre styresmaktene i å tenkja nytt innan flaum og skredsikring.

Me kan gratulera Hyssingen produksjonsskule med 10-årsjubileum. Alle som har plass der har droppa ut, og åtte av ti går tilbake til skule eller ut i jobb. Dette er ei suksesshistorie, og me treng meir i same gata av trass alt rimelege i forhold til dyrare løysingar for dei som treng litt backing når livet buttar. Dyre løysingar finst det mange av, men dei kjem for seint, og meir i livet kan vera øydelagt ved langtidsopphald i psykiatrien eller i fengselsvesenet. Då er det mykje og mange som har svikta på vegen. No varslar regjeringa lovforslag mot dropouts,- eg imøteser styrking og utviding av tiltak som Hyssingen og Hardanger produksjonsskular.

Samleavslutning: Gode kultur-, idretts- og kollektivtilbod er særs viktige i tidene me lever i. Då greidde eg meg på 1000 ord.

Godt vestlandsting!

Minneord for Sigurd Erlend Reksnes

Eg vil be fylkestinget reisa seg.

Den 31. januar kom den vonde meldinga om at vår fylkestingkollega Sigurd Erlend Reksnes døydde av kreftsjukdomen han hadde hatt sidan 2021. Sigurd vart frisk av første behandlingsrunden, og han starta denne valperioden med stor arbeidslyst. Då var han også valt som ordførar i Stad. Begge verva definerte ein svært samfunnsengasjert person. I fjor haust kom diverre tilbakeslaget. Like over nyttår måtte Sigurd innsjå at livet var til ende, og han vart berre 48 år gamal.

Sigurd kom frå ein aktiv og samfunnsengasjert familie, og det å driva fram, utvikla og ta ansvar var naturleg for han. I det sivile var landbruksbransjen faget hans. Her var han ein innovatør, og som ung var han i utlandet og henta impulsar. Dermed var han sentral i etablering av ei stor samdrift i mjølkeproduksjon på Eid, og det var typisk for han at Malakoff-miljøet medførte at før dyra flytta inn, så inviterte dei bygda på opningskonsert med Åge Aleksandersen.

Me kjende Sigurd best gjennom det politiske arbeidet hans. Som mangeårig politikar, både på kommune- og fylkesnivå. Han var leiar i Sogn og Fjordane Senterparti, og dei siste åra medlem av Senterpartiet sitt sentralstyre.

Sigurd var fylkestingsrepresentant frå 2015, og den første perioden gruppeleiar for Sp. I Vestland var han også ei tydeleg og engasjert røyst. Sjølv etter sjukdommen råka han på nytt, deltok han i gruppa heilt til det siste. Det var likevel tilliten han fekk ved å bli vald til ordførar i Stad kommune, som var hans største politiske høgdepunkt.

Sigurd var uredd i den politiske debatten, men når avgjerslene var tekne, såg Sigurd etter gode løysingar framover, enten han vann eller tapte. Han stod i det på ein fin måte. Han spelte med opne og ærlege kort, og han var ein aktiv lyttar slik at han argumenterte overfor motargumenta, og ikkje på autopilot.

Sigurd stifta familie seinare enn mange. Kjærleiken til Jagoda og jentene var fantastisk, og han delte ofte gleda over dei med mange av oss. Han sette alltid familien høgt og hadde god støtte på heimebane. Folk i både Stad og fylket bør kjenna på takknemlegheit over all tida Sigurd brukte av livet sitt for å utvikla samfunnet til det betre.

Lat meg bli personleg til slutt: Livet er ei skjør gåve, og det er viktig å vera til stades i livet for kvarandre, for me veit så lite om kva som ligg framfor oss. Av og til er det viktig å ikkje utsetja. To dagar før Sigurd døydde kom meldinga om at han var tildelt Senterpartiet sitt heidersmerke for langvarig og særskilt fortent innsats for partiet.

Det var foreslått at Jenny Følling og eg skulle reisa heim til han og dela ut merket. Det gjorde me, og me fekk sagt dei gode orda til han, delt ut merket, og hadde ein god samtale der me både lo og gråt saman. Mindre enn to timar etterpå døydde Sigurd. Det var ufatteleg sterkt å ta inn.

Vi minnast Sigurd Erlend Reksnes med eitt minutts stille.