Fjerna lyset for insekta

– Ved oppgradering av veglys må vi ta omsyn til natur og miljø. At insekt forsvinn er kritisk, og veglys i sårbare naturtypar er truleg ei av årsakene, seier elektroingeniør Adrian Kasin i Vestland fylkeskommune. 

Fjerning av veglys er eit samarbeidsprosjekt mellom Vestland fylkeskommune, Vestfold fylkeskommune og Statens vegvesen for å redusere mengdene med kunstig belysning langs vegnettet. Målet er å skåne naturen, og særleg flygande insekt.

Låg trafikkmengd og gamle armaturar

Det blir i dag gjort store utskiftingar til LED langt heile vegnettet. I Vestland vert lyset fjerna på den to kilometer lange strekninga Skogsvåg–Klokkarvik på Sotra. Denne består i dag av gamle armaturar med høgtryksnatrium. I Vestfold vert lyset fjerna på den to kilometer lange Holtebygdveien i Hvarnes.

Trafikktryggleiken har vorte godt vareteken i førebuingane til prosjektet. Det er valt strekningar med lite trafikk, og lysa blir erstatta med reflekspinnar.

– Det er viktig at det ikkje går automatikk i å skifte ut til LED. Før vi oppgraderer eit belysningsanlegg, er det viktig først å vurdere det vidare behovet, og ikkje minst konsekvensane for naturen, seier Kasin.

Norsk institutt for bioøkonomi (NIBIO) gjennomførte i samarbeid med Statens vegvesen ein studie der dei såg kva effekt kunstig vegbelysning hadde på insekt og deira leveområde. Rapporten fortel oss at der det ikkje er ufråvikelege krav til belysning ut frå trafikktryggleiksomsyn, er det beste tiltaket å fjerne eksisterande belysningspunkt og unngå nye installasjonar. 

Vernar natur- og dyreliv

Lysforurensing er eit stort problem og ein medverkande faktor til nedgangen av insekt, og aukar med 10 prosent kvart år. Samtidig fell mengda insekt med 2,5 prosent i året.

Gjennom millionar av år har dyr og insekt lært seg til å følgje den føreseielege lyssyklusen frå sola, og har utvikla ein naturleg døgnrytme. Insekta blir påverka av vegbelysning og skyr vekk frå viktige leveområde, eller ikkje ser himmellekamar som dei er avhengige av for å orientere seg. Lyset har ein stor påverknad på dyr og insekt si åtferd i form av jaktmønster, søvnmønster og reproduksjon.

I tillegg til å verne insekta, er områda klassifiserte som svært viktig natur. Vegstrekket på Sotra består av sjeldne raudlista artar, regnskog, og kystfuruskog i eit distrikt der denne naturtypen er sjeldan.

Skal utvikle digitale kartverktøy

I tillegg til å redusere lysforureining skal prosjektet også vidareutvikle eit digitalt kartverktøy, og sjå moglegheiter og potensiale for å fjerne andre veglysanlegg i Noreg.

– Gode verktøy og data blir viktige for å kunna gjere kvalifiserte vurderingar mellom trafikktryggleik og påverknad veglys har på natur, dyr og insekt, seier Kasin.